Lateks

Başlıca lateks kaynağı olan kauçuk ağacı, tropikal iklimlerde yetişen bir bitkidir. Bu ağacın dünya ticaretindeki önemi çok büyüktür. Kauçuk ağacından lateks elde edilmesi için ağaçlar beş altı yaşlarına geldiğinde gövdelerinin üzerine “V” şeklinde kesik atılır, buradan sızan ve lateks adı verilen süt kıvamındaki sıvı, çanaklara toplanır. Kauçuk ağacının en verimli çağları 7 ila 12 yaşlarındaki ağaçlardır bu ağaçlardan daha fazla verim alınır. Toplama işlemi zannedildiği kadar basit değildir. Kauçuk ağacından gece saatlerinde daha iyi verim alındığı için lateks toplayıcıları geceden sabah saatlerine kadar süt kıvamındaki bu sıvıyı toplamaya çalışırlar.

Dünyada toplanan lateksin %75’lik kısmı; otomobil, kamyon ve uçak gibi araçların lastiklerinde kullanılmaktadır. Zamanla elde edilen bu ham lateks ihtiyaçlara karşılık vermemiş ve sentetik kauçuk üretimine geçilmiştir fakat aralarındaki özellik farkı büyüktür. Örneğin sentetik kauçuk üretimi doğal kauçuğa göre daha ucuz fakat daha zayıftır ayrıca esnekliği daha azdır. Tüm motorlu araçlarda kauçuk kullanıldığını düşünürsek dünyadaki önemini daha net anlayabiliriz. Tek bir otomobil lastiği için üç- dört ağaçtan yaklaşık bir ay boyunca toplanan miktarda lateks gerekmektedir. Dünya genelinde toplanan lateksin dörtte üçü otomobil, kamyon ve uçak lastiği yapımında kullanılır.

Doğal bir yapıştırıcı olan lateks bitkilerden elde edilir. Hayatımızda birçok alanda karşımıza çıktığı gibi, ayakkabı sektöründe de kullanılan önemli malzemelerden biridir. Makine ve el montajında kullanılmak üzere, bidon veya varil halinde satılır. Lateks aynı zamanda çanta imalatında da yoğun olarak kullanılır.

Lateksin önemli olan ayırt edici özelliği, karışımındaki yoğunluğudur. Yoğunluğu düşük ürün, zayıf yapışacağı gibi maliyet olarak da masrafa yol açar.

Latex kelimesi latex ağacının özsuyundan elde edilen kauçuk hammaddesi anlamına gelir.

Latex bitki özütü yapısının işlenerek üretilen, ince ve esnek olan malzemelerinde adlandırılmasında kullanılır.

Latex birden fazla sıvının birleşimiyle oluşan bir maddedir. İçerisinde bulunan maddeler şunlardır; protein, nişasta, alkaloit, şeker, yağ, sakız, reçine gibi bir çok maddeden elde edilir.

Latex kullanımında herhangi bir sağlık açısından sorun göstermemektedir ancak bazı durumlarda alerjik etkiler gösterebilir.

Lateks sürülmüş yüzeylerde çabuk kuruma istediğinde yapılacak uygulama fanlarla desteklenmiş hava akımı olan 20 °C ile 35 °C sıcaklıkta bir ortamdır. Aşırı sıcak ortamda lateks yumuşak bir hal alır, kuruma olmaz. Soğuk ortamda kâğıda nüfuz etmesi zorlaşır. Eğer yapılabiliyorsa kükürtlü bir ortam lateksi daha iyi kurutur.